Romeins Cuijk

Opgraven, of toch liever onder water?

Moeten de restanten van een Romeinse aanlegsteiger of loskade in de Maas bij Cuijk uit de eerste eeuwen van onze jaartelling onder water bewaard blijven of moeten ze toch eindelijk eens opgegraven worden? Hiernaar wordt dit jaar onderzoek (kosten 15 mille) gedaan. De resultaten van het onderzoek moeten later dit jaar bekend zijn, waarna in december nog het laatste woord aan de gemeenteraad van Cuijk is hoe verder. Vooronderzoek heeft opgeleverd dat het scenario ‘beschermen’ naar verwachting 75.000 tot 140.000 euro kost. De opgraaf-optie is flink wat duurder met 210.000 tot 320.000 euro. Gisteravond was hierover in de raadzaal van Cuijk een presentatie. In het komende onderzoek zou ook meegenomen moeten worden hoe het gebied bij de Maaskade het best toeristisch in de markt gezet kan worden. Cuijk is de laatste tijd bezig met een inhaalslag om de eigen Romeinse geschiedenis ‘beleefbaar’ te maken, beter voor het voetlicht te brengen. Museum Ceuclum heeft recent nog een flinke opknapbeurt ondergaan en afgelopen najaar is er aan de Maasstraat een nieuw archeologisch centrum geopend met een expozaal van 40 vierkante meter, in een voor 1 ton vertimmerd pand.

Beeld
Mocht de historische vondst in de Cuijkse Maas onder water blijven, dan moet er op de kade ‘iets gedaan’ worden. Een gebouwtje, een beeld of Romeinse stenen erbij, is al eens voorzichtig geopperd. Er is zekere haast geboden, omdat de vondsten worden bedreigd door erosie. Hogere stroomsnelheid van het Maaswater in de herfst en winter en golfslag door passerende schepen bedreigen het rijksmonument.

Stuwongeluk
Amateurarcheologen van de Stichting Mergor en Mosam, onderdeel van de Landelijke Werkgroep Archeologie Onderwater, ontdekten in 1989 dat in Cuijk naast een Romeinse brug er ook een (houten) kade moet zijn geweest. De eikenhouten palen die nog in de grond zitten kwamen ruim een jaar geleden, toen het Maaspeil ineens zeker 3 meter zakte door het stuwongeluk bij Grave, zo’n 10 centimeter bloot te liggen. De locatie aan de Cuijkse Maaskade is een rijksmonument en wordt Gebied 6.000 genoemd. Deze plek ligt tot 4,5 meter uit de kade en omvat bijna 700 vierkante meter. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed wilde begin 2017 al het eerste onderzoek gaan doen. Maar dat lukte niet, omdat het Maaspeil na het ongeval bij de Graafse stuw sneller dan verwacht weer ging stijgen. In ons land zijn, aldus onderzoekers en deskundigen, Romeinse kade- of havenwerken heel bijzonder. Dit in combinatie met het castellum en de Romeinse brug bij Cuijk van een kleine 2.000 jaar geleden maken van Cuijk een uniek Romeins complex.

Scheepvaart
Het lijkt, aldus het gemeentebestuur van Cuijk, voor de hand te liggen om straks voor het goedkopere beschermscenario te kiezen. Maar Rijkswaterstaat, verantwoordelijk voor een ongehinderde doorgang van het scheepvaartverkeer, ook op de Maas bij Cuijk, zal niet akkoord gaan, is de verwachting. De minister zet op zijn beurt, want de staat is eigenaar van de rivierbodem, ook druk op de ketel in Cuijk. Omdat je als gemeente in dit soort situaties met beschermde rijksmonumenten, met een structurele oplossing moet komen. De restanten van de steigerpalen waren te zien toen begin 2017 de Maas laag stond door het stuwongeval.

 

Opnieuw bijzondere archeologische ontdekkingen in Cuijk

Bij archeologisch onderzoek in de Grotestraat in Cuijk zijn opnieuw bijzondere ontdekkingen gedaan: de toegang van een Romeins fort (castellum) met spitsgrachten en resten van de Romeinse weg. De conserveringsomstandigheden van de weg zijn zo goed, dat ze uniek zijn voor Nederland.

 

In de Grotestraat wordt in het kader van een herinrichting onder andere gewerkt aan de riolering. Vanwege de hoge archeologische verwachtingswaarde van dit gebied, is archeologisch onderzoek onderdeel van de werkzaamheden.

 

Schat aan informatie

Rob Poel, wethouder Archeologie van de gemeente Cuijk: “Sinds het begin van de werkzaamheden zijn al veel interessante vondsten gedaan, zoals de in oktober aangetroffen sporen van een Romeins badhuis. De ontdekkingen van de afgelopen twee weken overtreffen die vondsten alweer. De Cuijkse bodem geeft steeds meer prijs hoe belangrijk de rol van Cuijk was in de Romeinse geschiedenis. Een rol die met deze nieuwe vondsten nóg belangrijker blijkt te zijn dan we al dachten. De ontdekkingen – en de schat aan informatie die ze met zich meebrengen – zijn niet alleen voor Cuijk van grote waarde, maar ook voor Nederland en zelfs op internationaal niveau van belang. Niet alleen was Cuijk één van de vroegste Romeinse steden in Nederland en fungeerde het als belangrijk knooppunt van wegen; Ook was het van groot militair belang in de 4de eeuw na Chr. toen de politieke onrust in het Romeinse Rijk toenam.”

 

Laatste technieken

In de Grotestraat ligt een groot bodemprofiel bloot van ca. 25 meter breed en ca. 2,5 meter diep. In dit profiel zijn de vullingen van de Romeinse weg te zien die bijna 1,5 meter dik zijn aangelegd. Daarnaast zijn de spitsgrachten zichtbaar die de toegang tot het Romeinse legerkamp markeren.

De gemeente Cuijk onderzoekt op dit moment hoe zij op de meest zorgvuldige manier kan omgaan met de aangetroffen archeologische resten. Er zijn maatregelen genomen om het plangebied te beschermen, waardoor de opgraving niet toegankelijk is. Op 22 november wordt de opgraving weer toegedicht om verder te kunnen gaan met de herinrichting van de Grotestraat. Dit betekent dat er korte tijd is om de vondsten zo veel en zo goed mogelijk vast te leggen en te borgen. De vondsten en bodemmonsters worden vervolgens geanalyseerd door een multidisciplinair team van specialisten die gebruikmaken van de laatste onderzoektechnieken en -methoden. Daarnaast wordt het onderzoek door middel van 3D gedocumenteerd zodat het beschikbaar is voor toekomstige visualisatietoepassingen. De gemeente denkt na over de manier waarop de vondsten in een later stadium kunnen worden gedeeld met inwoners en andere belangstellenden.

 

Aanwijzingen voor Romeins badhuis in Cuijk

Cuijk, 13 oktober 2017 – Bij archeologisch onderzoek in de Grotestraat in Cuijk (Noord-Brabant) zijn op vrijdag 13 oktober sporen aangetroffen die duiden op de aanwezigheid van een Romeins badhuis. De komende dagen wordt nader onderzoek gedaan naar de sporen en de betekenis ervan. Mocht het inderdaad om een Romeins badhuis gaan, dan gaat het waarschijnlijk om een badhuis uit de eerste eeuw.

 

Hoge verwachtingen

Wethouder archeologie Rob Poel: “De verwachtingen van het archeologische onderzoek in de Grotestraat waren al hoog gespannen. Met deze eerste berichten over de mogelijke vondst van het Romeinse badhuis, stijgen die verwachtingen naar een hoogtepunt. Cuijk is bekend om haar rijke Romeinse verleden en ik hoop dat deze bijzondere ontdekking hier nog een belangrijke extra dimensie aan toe gaat voegen, zowel op nationaal als internationaal niveau.”

 

Beschermende maatregelen

De gemeente Cuijk onderzoekt op dit moment hoe zij op de meest zorgvuldige manier om kan gaan met de gevonden sporen en het verdere onderzoek daarnaar. In ieder geval zijn er maatregelen genomen om het zoekgebied en de vondst te beschermen. De opgraving is hierdoor niet toegankelijk en niet zichtbaar.

De werkzaamheden in de Grotestraat, waar in het kader van een herinrichting o.a. wordt gewerkt aan de riolering, zijn vrijdag tijdelijk stil gelegd, maar worden maandag hervat.

 

Meer informatie

In de loop van volgende week (week 42) is er naar verwachting meer duidelijkheid te geven over de aangetroffen sporen.

Meer informatie over het rijke Romeinse verleden van Cuijk, is te vinden in o.a. museum Ceuclum.

Romeins Cuijk

Romeinse kade

Het lage waterpeil van de Maas als gevolg van het ongeluk bij de stuw in Grave, legde de afgelopen weken allerlei schatten bloot. Naast (al dan niet opzettelijk) verloren voorwerpen, staken in Cuijk ook de restanten van de Romeinse kade ineens een stukje boven het water uit.

Meegenieten

Wethouder Rob Poel: “De Maas heeft ons even laten meegenieten van het bijzondere Romeinse erfgoed dat zij op die plek normaal verborgen houdt. De restanten gaan gelukkig niet verloren als ze weer ten onder gaan. We willen ons Romeinse erfgoed graag zichtbaar en beleefbaar maken voor iedereen, dus we hopen in de toekomst hier ook nog meer mee te kunnen doen.”

Meer informatie

Wie meer wil weten over de Romeinse kade, kan hier een rapport (2016) van de RCE downloaden over ‘het Gebied 6000’ zoals de locatie wordt genoemd. Meer informatie over het bijzondere Romeinse verleden van Cuijk vindt u bijvoorbeeld in Museum Ceuclum, de Romeinse tuin en de bewaarplaats van de restanten van de Romeinse brug of via de app van het Buitenmuseum: TimeTravel Cuijk.

Vondsten Romeinse brug Cuijk naar nieuwe bewaarplaats

Cuijk, 13 juli 2016 – De archeologische vondsten van de Romeinse brug bij Cuijk, zijn overgebracht naar een bewaarplaats op de oude gemeentewerf in Beers. Op deze nieuwe bewaarplaats zijn de restanten van de brug beter te bezichtigen door geïnteresseerden. Ook is er informatie te vinden over de achtergrond van de brug en de onderwateropgravingen uit de jaren ‘90. De bewaarplaats is op afspraak door iedereen te bezoeken.

De stenen brug werd in 347n.Chr. gebouwd bij het Castellum Ceuclum (Castellum = fort, Ceuclum = Cuijk). Deze brug en de brug bij Maastricht zijn de enige twee stenen bruggen die de Romeinen ooit in Nederland bouwden. De resten van de Romeinse brug werden tussen 1991 en 1993 door onderwaterarcheologen van Mergor in Mosam Mosam en de toenmalige Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek boven water gehaald, tijdens grootschalige onderwateropgravingen in de Maas bij Cuijk. Er werden 120 heipalen en meer dan 100 bouwstenen van zand- en kalksteen uit het water opgetakeld. Een aantal palen en stenen zijn in Museum Ceuclum en de Romeinse tuin te zien. De grote meerderheid van de resten lag lange tijd opgeslagen bij De Bungelaar in Beers. Daar waren ze echter niet goed te bezichtigen. De gemeente Cuijk koos ervoor om de vondsten te verplaatsen naar de nieuwe bewaarplaats en ze daarbij gelijk toegankelijker te maken voor geïnteresseerden. Er zijn panelen opgehangen om het verhaal van de vondsten te illustreren.

Kennismaken met Romeinse erfgoed van Cuijk

Rob Poel, wethouder van de gemeente Cuijk: “De Romeinen zijn voor Cuijk heel belangrijk geweest, maar Cuijk net zo goed voor de Romeinen. We willen onze bijzondere geschiedenis en ons cultureel erfgoed toegankelijk en beleefbaar maken. Zo hebben we vorig jaar onder andere het Buitenmuseum Cuijk geopend, dit voorjaar het Ceuclum viaduct gerealiseerd en de Cuijkse Romeinendag georganiseerd. Door ook de restanten van de Romeinse brug toegankelijker te maken, kunnen we nog een nieuwe mogelijkheid bieden om inwoners én bezoekers van Cuijk kennis te laten maken met ons bijzondere Romeinse verleden.”

Meer informatie en bezichtiging

De nieuwe bewaarplaats met bezichtigingsmogelijkheden maakt deel uit van het project ‘Ontmoet Romeins en Middeleeuws erfgoed in de noordelijke Maasvallei’ dat de gemeente Cuijk en de gemeente Boxmeer gezamenlijk uitvoeren. Dit totale samenwerkingsproject wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit de regeling Erfgoed in context van de Provincie Noord-Brabant.

Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met de gemeente Cuijk (0485-396600) voor het maken van een afspraak voor een bezichtiging.

Archeologie uit het Land van Cuijk in Rijksmuseum van Oudheden

Bijzondere archeologische vondsten uit de gemeenten Land van Cuijk zijn vanaf 14 juni 2016 te zien in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Het gaat om een lemen speeltje uit Boxmeer, een Mercurius beeldje uit Cuijk, een bronzen spatel uit Grave en een vuurstenen bijl uit Mill en Sint Hubert. Deze zijn nu te zien in een tien meter lange ladekast, ‘Archeologie uit je achtertuin’ gedoopt, te midden van archeologische vondsten uit in totaal 120 gemeenten.

 Boxmeer

Tijdens archeologisch onderzoek op bedrijventerrein Sterckwijck is 22 hectare terrein opgegraven en 4500 jaar bewoningsgeschiedenis in beeld gebracht. Tussen het afval van enkele boerenerven lag een voorwerp van gebakken leem. Het is een knotsvormig object waar archeologen geen goede interpretatie aan kunnen geven. Zou het een stuk speelgoed kunnen zijn?

 Cuijk

In 1997 werd een bronzen Mercurius uit de 2e-3e eeuw na Chr. gevonden aan de Grotestraat bij winkelcentrum Maasburg. Daar was de Romeinse vicus Ceuclum gelegen met zijn werkplaatsen en wellicht ook een badhuis. Het beeldje is weliswaar beschadigd, maar goed herkenbaar als handelsgod Mercurius door zijn gevleugelde schoenen en reizigersmantel. Deze vondst toont aan dat er handelaren actief waren in het toenmalige Ceuclum.

 Grave

De Romeinse, bronzen spatel van 100-200 na Chr. werd in de omgeving van Grave uit de Maas opgebaggerd. De spatel heeft waarschijnlijk toebehoord aan een arts, die in dienst was van het Romeinse leger. Een dergelijk instrument had verschillende functies: er kon zalf mee opgebracht worden, maar bij operaties diende het instrument om een insnede in het lichaam open te houden.

 Mill en Sint Hubert

Op de terreinen van Staatsbosbeheer rondom Mill werd een vuurstenen bijl gevonden uit de periode 4000-3000 v.Chr. Het vuursteen is waarschijnlijk afkomstig uit de vuursteenmijn van Rijkcholt-Sint Geertruid. De bijl kwam in de jaren 1930 in de collectie van het RMO.

 Ladenkast

De herkomst uit gemeenten is wat de vondsten in de kast bindt. Tezamen vertegenwoordigen ze de enorme rijkdom en verscheidenheid van het Nederlands nationaal archeologisch erfgoed. Open je een laatje, dan sta je oog in oog met een voorwerp uit onze bodem, dat een bijzonder verhaal uit de geschiedenis van die stad of dat dorp illustreert.

De kast zal in de loop der tijd aangevuld worden, tot er van elk van de 390 Nederlandse gemeenten, inclusief Bonaire, Saba en Sint Eustatius, een vondst te vinden is. De voorwerpen zijn ook online te vinden via  www.archeologieuitjeachtertuin.nl.

 Samenwerking

‘Archeologie uit je achtertuin’ kwam tot stand op initiatief van het Rijksmuseum van Oudheden en archeologisch bedrijf ADC ArcheoProjecten, en in samenwerking met de Nederlandse gemeenten, regio-archeologen, provinciale en gemeentelijke depots, musea, archieven en andere instellingen. Het project is gefinancierd door het BNG Cultuurfonds, de deelnemende gemeenten en uit de jaarlijkse bijdrage van de BankGiro Loterij aan het museum.

 

land van cuijk

 

Romeinendag in Cuijk

De Cuijkse Romeinendag op 3 mei 2016 was een succes. Honderden bezoekers, waaronder veel kinderen, namen dinsdagmiddag een duik in het Romeinse verleden van Cuijk. Na de ontvangst van keizer Valentinianus en zijn gevolg, was het gezellig druk bij de Romeinse markt en de kinderactiviteiten.

 Er waren kramen met historische proeverijen, Romeinse hapjes, boeken, Romeinse spelletjes en knutselactiviteiten zoals een fibula of olielampje maken. Ook konden kinderen in Romeinse tunieken en met Romeinse schilden marcheren en konden ze een rit maken met een Romeinse reiswagen. Als klap op de vuurpijl lag er een grote zandhoop op de Maaskade waarin kinderen als echte archeologen naar schatten uit het verleden konden graven. Wat ze vonden werd door deskundigen gedateerd en mocht mee naar huis worden genomen.

Ook voor volwassenen was er genoeg te doen. De lezingen bij de Fotoarchiefdienst over Romeinse wegen, de Romeinse brug en Riviergoden werden druk bezocht. Verder kon men een bezoek brengen aan museum Ceuclum en was de Romeinse Tuin open. Ook waren er rondleidingen door het Buitenmuseum aan de hand van de bijbehorende app.

De Romeinendag in Cuijk was onderdeel van de landelijke Romeinenweek, een initiatief van Romeinen Nu (www.romeinenweek.nl). De activiteiten in Cuijk werden door museum Ceuclum, dat 25 jaar bestaat, georganiseerd in samenwerking met de gemeente Cuijk en Romeinen Nu.

Winnaars mooiste Romeinse vaandels

Kinderen in de basisschoolleeftijd konden zelf een Romeins vaandel maken en inleveren op de Romeinendag. Alle kinderen hadden hiervoor goed hun best gedaan! Als beloning kregen zij een bouwpakket van een Romeinse galei.

De drie mooiste vaandels vielen extra in de prijzen. Het gaat om de vaandels van Dagmar Limpens (5 jaar, uit Malden), Dyanne Jilissen (9 jaar, uit Oeffelt) en Sjoerd van Raay (10 jaar, uit Grave). Zij nemen binnenkort hun prijs in ontvangst.

 

Romeinendag 2016_Marcheren met kinderen Romeinendag 2016_fibula maken en kleienRomeinendag 2016_graven en marcheren

 

Brug gebouwd in Cuijk voor lopers Nijmeegse vierdaagse

Op de plek waar ruim 1500 jaar geleden Romeinse soldaten ook al een brug bouwden, werd woensdagochtend opnieuw door militairen een brug gebouwd.

In Cuijk werd woensdag de pontonbrug neergelegd die vrijdag tienduizenden lopers van de Nijmeegse Vierdaagse veilig naar de andere kant moet brengen. Maar ook de jaarlijkse examens voor de toekomstige Pontonniers werden gehouden.

lees hier meer over de brug

Buitenmuseum Cuijk geopend!

Onder grote belangstelling van jong en oud werd vrijdag 12 juni het Buitenmuseum Cuijk geopend !

Vrijdag 12 juni was de opening van het Buitenmuseum Cuijk. Het ‘museum’ bestaat uit een aantal panelen rondom de Martinuskerk, die alles vertellen over Ceuclum, het Romeinse Cuijk. In de Romeinse tijd was er in Cuijk een castellum (een fort) en een vicus (een dorp) te vinden. De bezoekers maakten vrijdag kennis met het Romeinse verleden van Cuijk met een rondleiding door het Buitenmuseum Cuijk. Op de panelen zagen de bezoekers hoe de Romeinen in Cuijk woonden, werkten en van het leven genoten. Maar ook geven zij een beeld van de Romeinse manier van huizen en bruggen bouwen, hun religie en omgang met de dood.

Met de app TimeTravel Cuijk is het mogelijk dit alles op een nog realistischer manier te beleven. Deze app is te downloaden in de iStore (Apple) en in de Google Play Store (Android). In de app zijn panorama’s te zien van Cuijk in de Romeinse Tijd en kunt u de Romeinse brug, het castellum en de vicus voor u zien alsof ze nooit verdwenen zijn.

foto buitenmuseum             cuijkaanzicht